BODI YA KISWAHILI KUSINI MWA AFRIKA YAZINDULIWA RASMI AFRIKA KUSINI

Na Zahara Tunda

Bodi ya Kiswahili Kusini mwa Afrika imezinduliwa siku ya Heritage day nchini Afrika ya Kusini mjini Cape Town, lengo la bodi hiyo ni kukuza na kutangaza Kiswahili kusini mwa Afrika na afrika kwa ujumla.

Vilevile lengo lingine ni kutengeneza misingi sahihi ya kukiingiza Kiswahili kama lugha ya Afrika katika ngazi ya shule ya msingi mpaka sekondari na chuo kikuu.Kutumia lugha kama chombo cha kudumisha umoja na ushirikiano kati ya nchi na nchi.Kuboresha masuala ya kiuchumi, kisiasa na kijamii

Kuelimisha jamii juu ya umuhimu wa lugha ya Kiswahili Afrika.

Waziri Mstaafu wa Mazingira na maji Afrika Kusini Bi Buyelwa Sonjica akiongea na wajumbe

Baadhi ya wajumbe wa bodi ya Kiswahili Kusini mwa Afrika 

Dr.Zukile Jama, mwenyekiti wa bodi ya Kiswahili Kusini mwa Afrika ambaye pia ni mwalimu katika chuo kikuu cha Cape Town katika masuala ya African languages.

SUMATRA YATOA TUZO KWA WASAFIRISHAJI BORA WA ABIRIA

Na Zahara Tunda

SUMATRA yatoa Tuzo kwa watoa huduma wakubwa  na wakati wa mabasi ya mkoani. Makampuni yaliyopata tuzo hizo ni pamoja na Shabiby Line, Kilimanjaro Express, BMcoach, Kimbinyiko,JM Luxury na Satco Express. Tuzo hizo ni baada ya kushindanisha watoa huduma ya usafiri kwa masafa marefu.

Mwakilishi wa Shabiby Line Akipokea Tuzo Kutoka kwa Makamu wa Rais

Mwakilishi wa Kilimanjaro Express Akipokea Mkono wa Pongezi

Mwakilishi wa Kampuni ya BM Coach akipokea Cheti kwa niaba ya Kampuni yao

Mwakilishi wa Kampuni ya  Kimbinyiko Akipokea Tuzo ya  Watoa Huduma Wakati

WIKI YA USALAMA BARABARANI: Ajali Sasa Basi

Wiki ya usalama barabarani imefunguliwa rasmi na makamu wa Rais Samia Suluhu na maadhimisho hayo yanafanyika mkoani Kilimanjaro katika viwanja vya mashujaa.

Makamu wa Rais akiwa katika picha ya pamoja na viongozi wa polisi na waziri wa Mambo ya Ndani

Wadau kutoka sehemu mbalimbali wameungana katika kutoa elimu na huduma mbalimbali kuhusu usalama barabarani.

Irene Musellem kutoka RSA Tanzania akiwapa elimu ya usalama barabarani katika banda la Mabalozi wa Usalama Tanzania

Gerald Erasto kutoka Anglogold ashanti  (GGM) akitoa elimu ya usalama barabarani katika banda lao la maonyesho 

Mhandisi Leonard Saukwa kutoka Wizara ya Ujenzi akitoa elimu kuhusu barabara kwa watoto waliokuwa katika maonyesho

Maadhimisho hayo yalipambwa kwa maandamano ya madereva mbalimbali

Madereva Bodaboda katika maandamano

Mabalozi wa Usalama Barabarani wakiwa katika maandamano katika uzinduzi wa wiki ya nenda kwa Usalama Barabarani

WADAU WA USALAMA BARABARANI WAKUTANA KUJADILI MAPENDEKEZO YA MABADILIKO YA SHERIA YA USALAMA BARABARANI SURA YA 168

Na Zahara Tunda

Wadau mbalimbali wa usalama barabarani wakutana katika hatua ya kupitia na kujadili mapendekezo ya kubadili baadhi ya vifungu vilivyopo kwenye Sheria ya Usalama Barabarani ya  mwaka 1973 iliyofanyiwa marekebisho mwaka 2002.Mkutano huo umefanyika katika ukumbi wa Bwalo la polisi maeneo ya Oyster Bay.

Baadhi ya wadau wakifuatilia mapendekezo ya sheria ya usalama barabarani

Mkutano huo uliongozwa na Wizara ya Mambo ya Ndani pamoja na jeshi la polisi ilikusikiliza maoni ya wadau hao kabla ya kupeleke mapendekezo rasmi kwa makatibu wakuu wa wizara na kuanza mchakato wa kuyafanyia kazi, ili kupatikane sheria nzuri na yenye tija katika kuhakikisha kuna kuwa na usalama barabarani.

Jones John  akiwakilisha TCRF katika kuleta maoni kuhusu sheria usalama barabarani

 Asasi na  taasisi mbalimbali kama mabalozi wa usalama barabarani RSA TANZANIA, TAWLA, TABOA, TCRF, TLS, MOHA, TILDAF, TCDRM, SHIVYAWATA, TMF pamoja na wawakilishi wa kutoka vyama vya madereva,abiria na wamiliki wa daladala.

John Seka Mwenyekiti wa Mabalozi wa Usalama Barabarani Tanzania RSA akitoa maoni 

Aidha na mwakilishi kutoka shirika la Afya Duniani (WHO) Bi Mary Kessi alikuwepo katika kufanikisha na kusikiliza maoni na mapendekezo ya wadau mbalimbali. WHO wamejikita katika kuhakikisha sheria mbalimbali za usalama barabarani zinarekebishwa ili kuweza kupunguza ajali za barabarani Tanzania na sehemu mbalimbali duniani.

Bi Joyce Momburi mwakilishi kutoka Wizara ya Mambo ya Ndani akisikiliza kwa makini

Mabadiliko ya sheria ya usalama barabarani yanatarajiwa kupunguza ajali za barabarani, pamoja na kupunguza vihatarishi vinavyoweza kumsababishia mtumiaji wa barabara madhara, yatakayo gharimu afya na uhai wake.

ASASI ZA KIRAIA ZAIOMBA SERIKALI KUDUMISHA ELIMU YA MTOTO WA KIKE

Na Zahara Tunda

Ikiwa tarehe 11 Octoba ni siku ya kilele cha maadhimisho ya siku ya mtoto wa kike duniani;  wawakilishi wa Asasi za Kiraia wameungana na wadau wa elimu, afya na nyanja nyingine zote na jamii kwa ujumla kuiomba serikali kuwekeza zaidi katika elimu ya mtoto wa kike.

Uwekezaji huu uendane na dhamira thabiti ya kulinda haki za mtoto wa kike na kumuondolea vizuizi katika elimu. Vilevile kuona hatua za makusudi katika kupambana na ndoa na mimba za utotoni, watoto wa kike kukatisha masomo na aina zote za unyanyasaji wa kijinsia.

Greysmo Mutashobya meneja miradi -Health Promotion Tanzania

“Kwa pamoja tunatoa wito kwa kusema ondoa vizuizi vya kijamii, kitamaduni, na vile vya kimiundombinu ili kufanikisha usawa katika elimu ya sekondari na chuo kwa mtoto wa kike.”  Alisema Greysmo Mutashobya meneja miradi wa Health Promotion Tanzania.

Hali halisi ya changamoto ya mtoto kwa mujibu wa takwimu ya hesabu ya watu duniani ya mwaka 2017 (The world population countdown) inaonesha kuwa wasichana wenye umri kati ya miaka 10 na 19 ni takribani milioni 600 ulimwenguni kote.

Kwa Tanzania wasichana wa umri huo ni takribani asilimia 18 ya watanzania wote.  Ripoti ya maendeleo ya serikali kwa mwaka 2016 ilionyesha kuwa idadi ya udahili wa wasichana kwa shule za msingi ilizidi ile ya wavulana kwa asilimia 0.1.

Vyanzo vingine vinaonesha kuwa wasichana 550,000 walikatishwa masomo yao baada ya kupata ujauzito katika kipindi cha muongo mmoja uliopita. Wasichana wanakuwa wazazi na walezi katika umri mdogo na hii inaathiri sio maisha yao tu bali hata familia zao, watoto wao na taifa kwa ujumla.

Takwimu za (TDHS-MIS) kwa mwaka 2015-16 zinaonyesha kuwa asilimia 27 ya wakina mama wote waliojifungua walikuwa wasichana chini ya miaka 20.

Pia, takwimu zionesha kuwa msichana mmoja (15-19) kati ya watano ana angalau mtoto mmoja na wasichana wanne (miaka 20-24) kati ya kumi nao angalau wamejifungua mara moja kabla ya kufikia miaka 18; hali hii hujitokeza sana maeneo ya vijijini ukilinganisha na mjini. Hii haimaanishi mjini pako salama, la hasha. 

Hivyo basi, ni vema kutambue kuwa mila na desturi nyingine ni hatari kwa ustawi na maendeleo ya mtoto wa kike na tuzipinge kwa nguvu zote.

Mila ambazo mpaka sasa zimeonekana hatarishi ni pamoja na: ndoa za utotoni, ukeketaji, ubaguzi wa kijinsia na upendeleo kwa jinsia ya kiume, mfumo dume na nyingine za aina hii.

Mila hizi zinabinya haki ya mtoto wa kike kupata taarifa na huduma rafiki za afya na matokeo yake ni kuongezeka kwa mimba za utotoni, vifo vya akina mama vitokanavyo na uzazi na umasikini wa kipato kwa ngazi ya familia.

Pamela Marssay Mbunge wa Bunge la Afrika Mashariki

“Wanawake tusimame vifua mbele kuwahamasisha watoto wakike ,kuwatia moyo katika kufikia malengo yao “ alisema Bi Pamela Marssay mbunge wa bunge la Afrika Mashariki.

Aliendelea kwa kusema “Asasi zote za kiraia na watu nyanja mbalimbali inapaswa tupaze sauti kila mmoja wetu apaze sauti ili tupate sera na sheria zitakazo msaidia mtoto wa kike”

Asasi hizi wameiomba serikali kutengeneza mazingira ya usawa na wezeshi ambayo yataweza kuhamasisha elimu kwa mtoto wa kike. Jambo hili liendane na kuondoa vizuizi katika elimu kwa mtoto wa kike;

 Vilevile serikali ifanye mapitio ya Sheria na Sera ili kufanya mabadiliko ya Sera na Sheria zinazopalilia mila potofu, unyanyasaji na ndoa za utotoni;

Aidha wameiomba serikali iharamishe ndoa za utotoni na ichukue hatua za haraka kubadilisha Sheria ya ndoa ya mwaka 1971 inayoruhusu ndoa katika umri wa miak 14; tunapendekeza umri wa ndoa uwe miaka 18 kwa wasio wanafunzi.

Pia wametoa wito kwa wazazi kuchukua hatua na kuzingatia malezi bora na yenye tija kwa mtoto wa kike; wazazi wawe mstari wa mbele kuondoa dhana ya upendeleo wa kijinsia.

Mwisho kabisa wametoa wito kwa mtoto wa kike kupambana na changamoto na azishinde, abadili mtazamo wake, apinga ndoa za utotoni, awe mvumilivu na asiingie katika mahusiano ya kimapenzi kabla ya wakati wako.“ Tulizana shuleni ijenge kesho yako.”

ELIMU YA VIZUIZI VYA WATOTO KATIKA MAGARI

                        

Na Zahara Tunda

Ni viti maalumu vilivyotengenezwa maalum kwa watoto kuanzia umri wa siku moja hadi miaka 12. Hivi viti vinawekwa katika gari ili kumkinga na kumlinda mtoto endapo ajali itatokea au gari litasimama ghafla.https://www.youtube.com/watch?v=uKwnh1jUHmU

            

Vizuizi hivi vimetengenezwa kwa kuangalia vigezo vya umri, uzito, umbo na urefu wa mtoto. Hivyo ni rahisi mzazi kupata kinachomfaa mtoto wake kutokana na umbo na umri wa mtoto wake.

Mtoto asipowekwa katika kizuizi cha mtoto anaweza kupata na mtikisiko wa ubongo,ulemavu nahata kupoteza maisha pindi ajali itakapotokea.

Wazazi wanajukumu la kumlinda mtoto katika magari yao ili kumwepusha na madhara yatokanayo na ajali za barabarani. Mzazi kwenye gari anajikinga kwa kufunga mkanda lakini mtoto hana cha kumlinda.

Wazazi wengi wanaimani kuwa wanaotumia vizuizi vya watoto ni wanaiga wazungu, ila ukweli ni kwamba hii teknolojia ya kuweka vizuizi vya watoto imechelewa kufika Tanzania. Na wachache tuu ndio wanamwamko wa kutumia vizuizi hivyo.

Lakini nia ya kuwepo kwa hivi vizuizi vya watoto ni kwamba iligundulika kuwa watoto wengi wanafariki na kupata matatizo ya akili au ulemavu pindi ajali inapotokea. Hapa ndipo vikatengenezwa na watu wenye magari wakashauriwa kuwa navyo ili kuwalinda watoto wao.

Nchi za kiafrika ambazo wana sheria inayowataka watumie vizuizi vya watoto ni pamoja na Ethiopia, Angola, Zambia, Msumbiji, Burkina Faso na Botswana. Licha ya Tanzaia kutokuwa na sheria hii ni jukumu la wazazi kuwalinda watoto wao na kuhakikisha usalama wao wakiwa kwenye magari.

Shirika la Afya Duniani WHO wanashauri wazazi kutumia vizuizi vya watoto ili kupunguza madhara ya mtoto kupata madhara makubwa pindi ajali itakapotokea.Mtoto anayewekwa katika kizuizi cha mtoto kwa usahihi anaweza kupunguza madhara ya ajali kwa asilimia 70 kwa watoto wachanga na 54% hadi 80 kwa watoto wadogo.

Ni wakati wa mzazi au mlezi unayemiliki gari kumlinde mtoto wake kwa kutumia vizuizi vya watoto. Wahenga wanasema “Kinga ni bora, kuliko tiba”.